سیر تاریخی ثبت علامت تجاری

۱- سیر تاریخی نقش علامت تجارتی در طول تاریخ مشخص گردیده و در اشکال و مفاهیم مختلف از داغ زدن بر روی گلۀ حیوانات به وسیلهٔ انسانهای اولیه تا قرار دادن نام سازنده با علامت کارخانه بر روی قطعات یونانی ظروف چینی و رومی، نشان داده شده است. صاحب نظران عقیده دارند که علائم بدون توجه به معنا و مفهوم امروزی ریشه ای بسیار کهن دارد به طوری که از روزگار باستان در فاصله سه هزار تا دو هزار پانصد سال پیش از میلاد نشان ساده خطی یا شکل طبیعی در چین و «سنگها و سلاحهای نشاندار در خاورمیانه موجود است. سابقه تجارتی قبل از قرون وسطی، اصولاً ریشه در منطقه آسیا دارد و در سایر نقاط جهان اثری دیده نمیشود دلایلی در دست است که سالها قبل از قرون ،وسطی تولید کنندگان در خاورمیانه و خاور دور علامت را به کالاهای خود الصاق می.کردند باستان شناسان علائم مزبور را در مصنوعاتی که در مکانهای مذکور از زیر خاک پیدا شده گزارش کرده اند بررسی های تاریخی نشان میدهد که اولین علائم نقش شده بر روی آجرها و سفالها در منطقه بین النهرین یافت شده است. بسیاری از آجرهای سفالین که مورد بررسی قرار گرفته اند نام سازنده یا علامت کارخانه بر روی آنها مشاهده می شود. آفریده های هنری خود حک میکردند تا در ارسال آن به ایران مورد شناسایی همچنین حدود سه هزار سال پیش استادکاران هندی امضاء خود را زیر مشتریان آنها قرار گیرد تولید کنندگان چینی نیز حدود بیش از ۲۰۰۰ سال پیش خود را با علامت تجارتی در حوزه کشورهای مدیترانه به فروش می رسانده اند. هر یک زیمان قریب هزار نوع ظروف سفالی رومی دارای علامت در جریان تجارت بوده که از جملهٔ آنها علامت Fortiso بود که شهرت زیادی یافت و مورد جعل و تقلید دیگران قرار می.گرفت در اروپای باستان رسم بر این بود تا بر اشیاء ساخته شده در کارگاه مبدأ نشانهای جهت شناسایی منشاء و حتی کیفیت قرار می دادند. علائم کارگاههای زرگری و طلاکاری که بعدها در قرون وسطی به وجود آمد نه نمایانگر چنین گرایشی بوده؛ اما در قرون ،نزدیکتر ریشه گواهی ثبت را می توان . ، نیـز در قانون ونیزی ۱۹ مارس ۱۴۷۴ نیز شناسایی نمود، اما بهتر از آن شاید حمایتهایی برخاسته از فرمانهای پادشاه فرانسوی به نام ژان بود که از سال ۱۳۵۰ میلادی در منطقه بورگنی به وسیله دوک ،فیلیپ، نسبت به «نام های اولیه و نشانه های مبدأ صورت میگرفت به نظر میرسد که این گونه اقدام ها برای تعیین نشانه های مبدأ در روم باستان و دیگر کشورها بیشتر برای کالاهای نوشیدنی چون اشربه سکرآور صورت می گرفته است. محاکم دوران قرون وسطی نیز به اقتضای زمان از علامت استنباط خاصی داشتند به نظر برخی حق علامت در زمره حقوق مالی بوده و تحقق انتقال آن مستلزم « قبول و استعمال می بود. تقلید علامت به ویژه در مورد مهر و سلاح به دلیل مصالح عمومی ممنوع بوده و متخلف ملزم به ترک عمل خلاف و پرداخت خسارت بوده است. تعقیب کیفری خاصی نیز ممکن بود و مجازات وی جریمه توقیف کالا ضبط کالای دارای علامت تقلیدی معدوم نمودن آن و گاه نیز اخراج موقت یا دائک وی از صنف بوده است. تغییر در قرون وسطی کالاها در محدوده معینی تولید میشد و مصرف آن هم در موارد استثنایی به همان محدوده خاص منحصر میشد زیرا اشخاص در محل سکونت خویش آزادی امروزی را نداشتند وسایل ارتباط جمعی هم به آسانی فراهم نمیشد بنابراین در چنین شرایطی اصولاً برای رقابت در امور بازرگانی قواعدی ایجاد نمی گردید. رقابت بازرگانی زمانی رونق گرفت که صنعت رو به توسعه ایجاد و اقتصاد صنعتی پدیدار گشت قیود گذشته که مانع روابط اجتماعی بود زوال گردید و روابط تجارتی اشخاص در نقاط مختلف جهان فراهم شد. در این دوران اصل آزادی اقتصاد مورد توجه و تبلیغ قرار گرفت و بازار پهناور کشورها بر روی کالاها گشوده شد توسعه تبادل کالا با این خطر جدی همراه بود که با نبودن نشان و علامتی در ،کالا کالاها با یکدیگر اشتباه شوند. تجار به دنبال وسیله ای بودند تا هر کالا دارای نشان خاصی گردد و ر جریان رقابت سواستفاده از کالای دیگری بسته شود در این ،جدل آنچه میتوانست کالا را از بینشانی و گمنامی نجات دهد علامت بود. علامت حدی بود برای آزادی و فظ آزادی و این به صلاح رقابت کننده آزاد و برای حمایت او بود به این ترتیب منابع بی علامت و گمشده جای خود را به کالایی نشاندار واگذار نمود و انسان اقتصادی میان همه شکلهای فعالیت تجارتی راه علامت گذاری را برگزید شیوهٔ علامت گذاری به تدریج به صورت اصل عمومی محقق و مجرد درآمد و بنیاد حقوقی حمایت از کارکرد بازرگانان را تشکیل داد. با این همه تاریخ حقوق علامت تجارتی به معنای ،اخص، از سده نوزدهم فراتربررسی نمی رود. قدیمی ترین ثبت بین المللی علامت تجاری مربوط ظام حقوقی ایران ساعت های سوئیسی با رسیده است LONGINES می باشد که در سال ۱۸۹۳ علامت مشهور به ثبت هنوز نیز معتبر است. ۲ هرگونه واژه علامت نشان یا ترکیبی از آنها که به وسیله یک شخص به منظور فروخته شده دیگران و برای هدایت منشآ تولید کالاها به کار میرود. معرفی و تشخیص کالای او از جمله کالای منحصر به فرد ،وی از کالای تولید یا قانون ژاپن ،نیز علامت تجاری را این گونه تعریف کرده است علامت تجارتی عبارت است از ،نقش ،ارقام حروف یا ترکیبی از آنها با رنگها که در مورد کالاها جهت تشخیص آن کالاها در تجارت به وسیله اشخاصی که تولید تعیین و تصدیق آنها را دارند، به کار میرود».۴ در ر مادۀ ۱ قانون ثبت علائم و اختراعات ایران علامت تجارتی چنین تعریف شده است علامت تجارتی عبارت از هر قبیل علامتی است اعم از نقش تصویر ،رقم، حرف، عبارت ،مهر لفاف و غیر آن که برای امتیاز و تشخیص محصول صنعتی و تجارتی یا فلاحتی اختیار شود ممکن است یک علامت تجارتی برای تشخیص و امتیاز محصول جماعتی از زارعین یا ارباب صنعت یا تجارت و یا محصول یک شهر و یا یک ناحیه از مملکت اختیار شود. باید به این نکته توجه داشت که هر علامت متمایز کننده ای علامت تجاری و صنعتی نیست. از نظر حقوقی مالکیت صنعتی برخی کشورها مانند فرانسه نام های تجاری و تابلوی یک شرکت دارای حقوق انحصاری نمی باشند و در مقابل جعل ، تقلید و شبیه سازی مورد حمایت قرار نمیگیرند